Foto: Saskia Jacobs en Marc Couillard bij de voorstelling van het Verslag in de senaat
De voorbije jaren is het leven aanzienlijk duurder geworden. Het Steunpunt Armoedebestrijding* werkt om de twee jaar op een ander thema en ‘financiën’ drong zich op. Natuurlijk gaat armoede over meer, over niet meetellen in de samenleving, maar het blijft ook over geld gaan. Het Verslag van het Steunpunt is een rapport met veel aanbevelingen waar de overheid kan op steunen voor een beter armoedebeleid. Saskia Jacobs werkte mee en merkt op dat er een filter zit tussen wat mensen met ervaring van armoede aanvankelijk vertelden, vanuit de buik, en wat in het Verslag staat.
Waarom werkte je mee aan dit Verslag?
Saskia: Omdat ik gevraagd ben, net zoals de andere mensen met ervaring van armoede die meewerkten.
Dat klinkt nogal lauw.
Saskia: Helemaal niet. Vaak mogen we gewoon niet meedoen. Hier werden we gevraagd om mee te denken! Dat geeft een enorme boost aan je zelfvertrouwen en je eigenwaarde. Voor mij was het de tweede keer dat ik met ATD kon deelnemen. Het Steunpunt werkt via verschillende verenigingen waar armen het woord nemen en die kiezen dan de mensen in armoede waarmee ze het traject doorlopen. Bij ATD is de regel dat je maar twee keer mag meedoen. Ik deed ook mee bij het vorig verslag, over solidariteit en belastingen. Het is dus gedaan voor mij, en dat vind ik heel jammer.
Omdat je nu je ervaring hebt met deze manier van werken, omdat je er veel uit leerde?
Saskia: Ja. En volgende keer wordt misschien een thema gekozen dat mij nog meer ligt. Spijtig. Maar het is mooi dat ATD telkens de kans wil geven aan nieuwe mensen om mee te doen. Het is ook niet de bedoeling om een groep beroepsvrijwilligers te vormen, met mensen die het gewoon worden. Maar misschien zou een gemengde groep met nieuwkomers en mensen die al meededen goed zijn. De voorbereiding bij ATD is heel belangrijk. We vertrekken vanuit de vragen die het Steunpunt ons stelt. De begeleider gaat na of iedereen alle begrippen en woorden begrijpt. Digitaal geld bijvoorbeeld, wat daar precies mee bedoeld wordt. Onze eerste antwoorden komen vanuit de buik, soms rauw of kortaf. Dan zoeken we samen hoe we dat zo goed mogelijk kunnen verwoorden. Bij het Steunpunt kunnen en durven we spreken, juist omwille van die voorbereiding, omdat we er niet zitten als individu maar spreken vanuit onze groep. We zijn daar telkens met 40 à 60 mensen. Ze komen uit andere verenigingen maar er zijn ook beroepsmensen en deskundigen die veel weten over het thema. Heel boeiend.
Bijna twee jaar lang naar vergaderingen gaan en meedenken, hoe bleef je gemotiveerd?
Saskia: Het ging over dingen die een weerslag hebben op mijn leven. Over financiën deze keer, en dat was geen kwestie van leren budgetteren. Ik denk wel dat het makkelijker was voor mij om nu deel te nemen dan enkele jaren geleden. Toen had ik het veel moeilijker. Dat ben ik niet vergeten, maar ik moest vaak toch naar adem happen als ik de ervaringen van andere deelnemers hoorde. Die mensen blijven me bij. En zelfs als iemand iets vertelde dat naast de kwestie leek, dan had dat toch zijn plek.
En op het einde van de rit, na twee jaar, is er dan het Verslag van het Steunpunt. Bedoeling is dat het beleid eruit kan leren om armoede beter te bestrijden. Denk je dat het iets kan veranderen?
Saskia: Ik denk dat het een steen is die een rimpel veroorzaakt in een vijver en die rimpels worden groter. Het is natuurlijk belangrijk dat het Verslag gelezen wordt, dat het niet in de schuif van de beleidsmensen blijft liggen. Er staat belangrijke informatie in.
Informatie die elders niet te vinden is? Waarom moet het Steunpunt volgens jou verder doen met dit werk?
Saskia: We hebben een sociale zekerheid die veel regelt, maar er zijn altijd tekorten en dingen die niet werken zoals ze bedoeld zijn. Dat moet telkens opnieuw naar boven gespit worden, met mensen in armoede en niet voor hen. Zij zien de valkuilen. Dan pas ontdek je waarom ze bijvoorbeeld geen leefloon krijgen ook al hebben ze er recht op. Het Steunpunt is een brug tussen mensen in armoede en het beleid. Onze woorden worden gefilterd, eerst door onszelf, bij de voorbereiding, en daarna komen ze samen met de woorden van de beroepsmensen en de deskundigen. Dat maakt dat alles vanuit verschillende hoeken bekeken en besproken wordt. Het Steunpunt filtert daar aanbevelingen uit die bruikbaar zijn voor het beleid, in een taal die het beleid verstaat. Die werkwijze is echt de moeite waard.
Interview: Evelien Lambrecht en M.T. Poppe
Tekst: M.T. Poppe
*Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting.
Wat doet het Steunpunt?
Het Steunpunt evalueert de effectiviteit van de grondrechten van mensen die in moeilijke socio-economische omstandigheden leven: recht op een degelijke huisvesting, recht op energie, recht op de bescherming van het gezinsleven, recht op sociale bescherming, recht op de bescherming van de gezondheid, …
Hoe?
Het Steunpunt organiseert diepgaand overleg tussen de verenigingen waar armen het woord nemen, de OCMW’s, de sociale partners, de beroepskrachten van de verschillende sectoren, de administraties. Op basis daarvan volgen aanbevelingen.
Aanbevelingen voor wie?
Voor de federale Staat, de Gewesten en de Gemeenschappen. Zij hebben het Steunpunt opgericht om de armoede te bestrijden. Het Verslag van het Steunpunt is een hulpinstrument bij beleidsbeslissingen.