In februari 2025 organiseerden we twee Volksuniversiteiten rond het thema schuldhulpverlening, in Brugge (15 februari) en Antwerpen (22 februari). Tijdens deze bijeenkomsten deelden mensen met ervaring in armoede en schulden hun inzichten, ervaringen en voorstellen. Daarnaast gingen ze in gesprek met een medewerker van een CAW en van SAM.
Deze 80 stemmen van de militanten (deelnemers die in armoede leven) vormen de kern van dit beleidsdossier.
Lees ons volledig beleidsdossier met volgende concrete beleidsaanbevelingen:
2.1 LOKAAL NIVEAU (GEMEENTEN, OCMW’S, CAW’S)
• Pas systematisch tools zoals REMI of MELISA toe om het leefgeld objectief en op maat te berekenen, rekeninghoudend met participatie aan sociaal en cultureel leven.
• Leg minimumstandaarden vast voor leefgeldberekening en extra toelagen, zodat beslissingen niet afhangen van willekeur van de hulpverlener.
• Zorg voor proactieve en duidelijke communicatie over rechten, procedures en klachtenmogelijkheden, in begrijpelijke taal en op het juiste moment.
• Garandeer gelijke toegang tot schuldhulpverlening in alle gemeenten, ongeacht of men in bewindvoering zit.
• Organiseer regelmatige inspraakmomenten waarin cliënten hun noden en ervaringen rechtstreeks kunnen delen met hulpverleners.
• Zet budgetbeheer- en nazorgtrajecten op bij het einde van een schuldbemiddeling, om herval in schulden te voorkomen.
2.2 VLAAMS NIVEAU
• Maak het gebruik van REMI/MELISA verplicht in alle Vlaamse OCMW’s en CAW’s.
• Verplicht CAW’s om budgetbegeleiding te blijven aanbieden in elke regio.
• Ontwikkel een Vlaams minimumkader met duidelijke normen voor leefgeld, communicatie, inspraak en klachtenprocedures.
• Investeer in opleiding voor hulpverleners en schuldbemiddelaars rond menswaardige omgangsvormen, rechten van cliënten en armoedesensitief werken.
• Verminder regionale ongelijkheid door uniforme toewijzingsprocedures voor schuldbemiddeling in te voeren.
• Monitor en evalueer de kwaliteit van schuldhulpverlening via externe controles en periodieke rapportering.
2.3 FEDERAAL NIVEAU
• Verhoog de minimumuitkeringen tot boven de armoedegrens om
overlevingsschulden te vermijden.
• Hervorm de wet op collectieve schuldenregeling om meer inspraak, transparantie en flexibiliteit mogelijk te maken (bv. sneller aanpassen van leefgeld bij gewijzigde omstandigheden).
• Beperk kosten en erelonen van schuldbemiddelaars en advocaten, en zorg voor duidelijke regels over wat zij mogen aanrekenen.
• Voer een uniform klachten- en beroepssysteem in dat onafhankelijk werkt en toegankelijk is voor iedereen in schuldhulpverlening.
• Stimuleer automatische rechten-toekenning op basis van gegevens waarover de overheid al beschikt, zodat mensen geen steun mislopen.