Op zaterdag 4 oktober verwelkomde Ides Nicaise ons in Leuven voor een Volksuniversiteit rond het thema ‘recht op een gezin’. De Volksuniversiteit ging door in het HIVA, de plek waar Ides al bijna een halve eeuw werkt.
Het HIVA is een samenwerkingsverband tussen Beweging.net en de KULeuven met als opdracht onderzoek te doen rond sociale rechtvaardigheid en democratisering in allerlei domeinen.
We nodigden ook enkele lokale werkingen uit Leuven uit. Hoewel sommigen al heel hun leven in Leuven wonen, waren ze nog nooit in een universiteitsgebouw geweest.
Wat betekent ‘gezin’ voor jou? was de eerste richtvraag. Meteen kwamen een aantal erg verrassende voorbeelden aan bod, soms leuk en soms erg beladen: “ik, mijn vrouw en onze drie katten” maar ook “ik ben alleen – niemand van mijn familie wil mij nog zien.” Treffend was de filosofische uitspraak “mijn gezin zijn niet de mensen die mij (door de natuur) zijn opgedrongen, maar degenen die ik gekozen heb: mijn vrienden van ‘de bende van ellende’ (rummikub-club)”. Gezinnen in armoede zijn vaak zo atypisch dat ze in geen enkel vakje passen. Belangrijk is de plek waar je je veilig en begrepen voelt.
Dan kwam de vraag naar wat het gezinsleven hindert. Natuurlijk komen materiële factoren snel bovendrijven. Iemand die onder bewindvoering staat zegt: “als al mijn vaste uitgaven betaald zijn houd ik 13,7 euro per week over. Ik heb jarenlang zwartgereden met de bus om mijn kinderen in de instelling te gaan bezoeken”.
Maar het meest opvallend is de stress die gezinnen ervaren… van de hulpverlening. Een alleenstaande moeder met 6 kinderen klaagt aan dat de jeugdzorg voortdurend op haar dak zit, beslissingen boven haar hoofd neemt, ongevraagd de kinderen van de school gaat afhalen. “Ben ik dan een slechte moeder?” Een andere moeder getuigt hoe het OCMW zonder afspraak bij haar dochter is binnengevallen en het ganse appartement doorzocht heeft, tot en met de kastjes in de badkamer. De dochter heeft gezworen nooit nog hulp van het OCMW te vragen. Een jongeman zegt: “het OCMW luistert alleen naar het verhaal van mijn ouders. Mijn kant van het verhaal horen ze niet.”
Op het einde kwamen de kinderen en jongeren hun werk voorstellen. Een van de kinderen had thuis een filmpje gezien, over hoe je een schilderwerkje kan maken met een draad, gedompeld in verf. In het atelier kon hij dat uitproberen, en het aanleren aan de andere kinderen.
