Een gekend scenario
Je komt samen met familie of vrienden en voor je het weet gaat het gesprek een richting uit die je diep doet zuchten. De clichés rond mensen in armoede vliegen je rond de oren. ‘Ze zouden beter wat minder kinderen maken. Of moeite doen om werk te vinden zodat ze niet op de kap van de staat moeten leven.’ Je haalt diep adem en weet dat je hier verschillende argumenten tegenin kan brengen. Maar het heeft geen zin. Je zou meteen een tegenreactie uitlokken en de discussie zou weer op niets uitdraaien.
Vooroordelen zijn van alle tijden
Niemand ontkomt eraan. De vraag is niet of ik vooroordelen heb maar of ik er mij van bewust ben. We merken dat vooroordelen over mensen in armoede de laatste jaren sterk de kop opsteken. Een verharding van het debat valt op. Er is nog weinig ruimte voor nuancering, laat staan voor tegenargumenten. Daarom werkt ATD Vierde Vlaanderen aan het project ‘waarheid of fabel – ontkrachten van vooroordelen over mensen in armoede’.
50 vooroordelen of foute veralgemeningen
Mensen in armoede keken samen met onderzoekers, journalisten en medestanders welke vooroordelen hardnekkig blijven bestaan. Via Kruising van Kennis zochten ze naar wat er achter de vooroordelen leeft en hoe ze ervaren worden. Ook de volksuniversiteit werkte op dit thema. Het resultaat is een lijst van zowat 50 vooroordelen of foute veralgemeningen. Ze raken alle levensdomeinen: gezondheid, werk, onderwijs, gezin, huisvesting enz… Vervolgens leverden verschillende wetenschappers een bijdrage om de vooroordelen te ontkrachten, of te nuanceren in het geval van foute veralgemeningen. Tenslotte verzamelden we getuigenissen van mensen met armoede-ervaring.
Een voorproefje?
Vooroordeel: Mensen in armoede kunnen geen prioriteiten stellen en geven geld uit aan nutteloze dingen zoals huisdieren. Reactie: Uit onderzoek blijkt dat gezinnen in armoede juist wel prioriteiten stellen en een kleiner aandeel van hun budget aan huisdieren geven. De positieve invloed die huisdieren op hun baasjes hebben, is niet te onderschatten. Sara, weduwe van 53 jaar, verwoordt het zo: “Een huisdier helpt tegen de eenzaamheid. Dieren leiden je ook af, je denkt minder aan wat er niet gaat in je leven. Dankzij mijn hond kom ik nog eens buiten.”
Een verhaal dat verbindt
We willen een vlot leesbaar en aantrekkelijk boekje maken voor een ruim publiek: mensen die beroepshalve of in hun vrije tijd met mensen in armoede te maken hebben (maatschappelijk werkers, zorg- en verpleegkundigen in de thuiszorg, leerkrachten, vrijwilligers in voedselbanken, jeugdleiders, …) en die soms vragen hebben bij wat ze meemaken in hun relatie met mensen in armoede. Ook mensen die in armoede leven en zich aangevallen voelen door opmerkingen in hun omgeving of die te vaak de schuld van armoede bij zichzelf zoeken. Tenslotte iedere geëngageerde burger die zich beter wil wapenen in het omgaan met foute of ongenuanceerde berichtgeving over armoede. We zullen tips aanreiken om op een constructieve manier in dialoog te gaan. In plaats van een wij-zij verhaal willen we een verhaal brengen dat verbindt.
Een brede campagne
Vooroordelen over mensen in armoede leven in alle lagen van de bevolking. Aansluitend op de publicatie willen we een brede campagne opzetten via sociale media en andere kanalen. Een website zal aanvullende informatie en verwijzingen bieden voor de verschillende vooroordelen zodanig dat geïnteresseerden met de vooroordelen verder aan de slag kunnen.
Interesse?
Interesse om mee te werken of wil je hier meer over weten? Contacteer dan zeker Guy Malfait op het Vlaams secretariaat (contact@atd-vierdewereld.be).
Guy Malfait – Jolien Van Dyck