In 2017 nodigde ATD Fourth World mensen van over heel de wereld uit om hun ‘Stories of Change’ met hen te delen. Het zijn verhalen over onrechtvaardigheid en uitsluiting als gevolg van extreme armoede. Activisten, gemeenschapsleiders en andere auteurs tonen dat wanneer mensen samen werken, echte verandering kan plaatsvinden.
“Rechten voor Iedereen”
Dit verhaal gaat over mensen in extreme armoede die wonen in “gevoelige buurten” en betrokken geraken bij projecten in hun wijk. Ze verenigen zich en richten de organisatie Rechten voor Iedereen op, die nu ook in hun lokale overheid actief is.
Het verhaal vindt plaats in een stad in Frankrijk, waar twee wijken zijn die mensen “gevoelige buurten” noemen. Eén van deze buurten bestaat uit zeven appartementsblokken gebouwd in de jaren zeventig. Elk gebouw heeft 300 appartementen en er wonen meer dan 2500 mensen van 50 verschillende nationaliteiten.
Mensen die er niet wonen kennen enkel de negatieve bijklank van zo een “gevoelige buurt”: criminaliteit, onzekerheid en werkloosheid. Buurten waar niemand wil wonen.
Gevoelig voor het leiden van anderen
Voor diegenen die er wel wonen betekent het “gevoelig” zijn voor het leiden van anderen, voor onrechtvaardigheid, uitsluiting en gevoelens van afwijzing. Gevoelig betekent voor hen ook de hoop op een beter leven voor hun kinderen en respect voor menselijke waardigheid.
De arme buurt is rijkelijk gevuld met mensen die strijden voor een betere wereld. Er is bijvoorbeeld de Afrikaanse vrouwengroep, de vrouwenvereniging en een groep die zich bekommert om de woonrechten.
Met bewondering voor het engagement van de bewoners kwamen vertegenwoordigers van grotere verenigingen in de buurt wonen. Ze wilden de mensen ondersteunen en bijstaan met hun kennis. Ik was er voor ATD Vierde Wereld Frankrijk.
Meer zichtbaarheid
In de late jaren negentig kwamen al deze activisten samen en startten de vereniging Rechten voor Iedereen. Het doel was om de inwoners meer zichtbaarheid te geven naar de overheid toe. We wilden onze stem laten horen, indien nodig over bepaalde overheidsbeslissingen zoals het afbreken van gebouwen. Het doel van de inwoners was om volwaardige en actieve burgers te worden in de maatschappij.
Met ATD Fourth World activisten werkten we samen om de meest achtergestelde inwoners van de wijk te bereiken. Er waren mensen die nooit hun huis verlieten of het niet durfden om overheidsinstellingen aan te spreken over hun situatie. Anderen wisten niet dat er verenigingen voor armen bestonden en toonden daarom geen engagement.
Wij kwamen meer te weten over hun dagelijkse strijd en hun dromen. En zij werden lid van Rechten voor Iedereen. Sommigen sloten zich ook aan bij de volksuniversiteit.
Rechten voor Iedereen was een bemiddelaar en een publieke getuige om mensen te helpen toegang te krijgen tot hun basisrechten. Jacqueline, een van de armste vrouwen in de buurt, gaf de vereniging een andere naam: Het Huis van Vertrouwen en Hoop.
Hoeveel geld spendeerde de overheid de laatste decennia aan deze “gevoelige buurten”? Aan het afbreken van gebouwen, het innoveren van woningen of straatwerken? En hoe weinig geld spendeerde de overheid in de mensen zelf zodat ze zich gewaardeerd voelen als mens? Er waren weinig verenigingen die inwoners lieten participeren in projecten om het leven in hun wijk te verbeteren.
Deze buurt en, bij uitbreiding, de maatschappij hebben mensen in armoede nodig om perspectief te bieden en armoedeprojecten te evalueren. Input van ervaringsdeskundigen kan programma’s voor de noden van armen verbeteren en effectiever maken.
Autoriteiten moeten accepteren dat ze niet langer kunnen denken voor de mensen die ze dienen – maar dat ze met hen moeten denken.
Francois Guillot (ATD Vierde Wereld Frankrijk)