Armoede bestrijden kan door een veelzijdige coaching. In een EU-studie wordt het ATD-project in Noisy-le-Grand (F) als voorbeeld beschreven.
ATD Vierde Wereld Centrum voor Gezinsontwikkeling in Noisy-le-Grand (F)
Wat is het?
ATD Vierde Wereld werd opgericht in een groot noodhuisvestingskamp in Noisy-le-Grand, Frankrijk. Daar ontmoette Joseph Wresinski in 1957 rechteloze gezinnen die hem terugvoerden naar zijn persoonlijke ervaring met armoede.
Op de plaats van het woonkamp in Noisy-le-Grand kwam later een sociale woonwijk (1976). Enkele woongelegenheden zijn toegewezen aan ATD Vierde Wereld voor een collectieve actie die tot doel heeft gezinnen die getroffen zijn door meerdimensionale en aanhoudende armoede toegang tot fundamentele rechten te garanderen. ATD Vierde Wereld biedt hier huisvesting aan gezinnen die al lange tijd dakloos zijn. Hun eerdere ervaringen op straat of in tijdelijke opvanghuizen gingen vaak gepaard met scheiding van gezinsleden. Het doel van het project is om hen de broodnodige stabiliteit te bieden door middel van gegarandeerde huisvesting voor de middellange termijn (18 maanden, eenmalig te verlengen) en hen in staat te stellen hun gezins- en sociale leven op te bouwen. Ze krijgen niet alleen onderdak, maar worden ook in contact gebracht met werkgelegenheid en creatieve culturele projecten, met voorschoolse opvang van jonge kinderen, of naschoolse opvang voor kinderen vanaf 6 jaar. ATD maakt in overleg met elk gezin een eigen plan op.
Hoe werkt het?
Hoewel de huisvesting die ATD aanbiedt een tijdelijk karakter heeft, worden de gezinnen verwelkomd als volwaardige huurders van hun woning. Ze ondertekenen een contract en betalen de huur, met de steun van het Franse huursubsidieprogramma. Het doel is de gezinnen voor te bereiden op de standaard levensomstandigheden van andere burgers om hun integratie op lange termijn in de maatschappij bevorderen.
Het gezin en het team gaan een reeks verbintenissen aan om het project van het gezin en de verantwoordelijkheden die eruit voortvloeien te ondersteunen. Het gaat vooral over de ondersteuning van het ouderschap, het verwerven van een wooncultuur (rechten en plichten van de huurder) en het geleidelijk aan controle krijgen over hun leven.
Er wordt gestreefd naar interactie met de buurtgemeenschap. Daarom is er ook een socio-educatief en cultureel programma dat gericht is op de buurt en dat streeft naar het welzijn van de volwassenen en kinderen die er wonen. Enkele acties:
- Ouder-kind sessies voor de ontwikkeling van kinderen jonger dan 3 jaar om de ouders vertrouwen te geven in hun ouderrol. Er is ook een workshop over schoolintegratie voor 3- tot 6-jarigen.
- Educatieve en culturele activiteiten voor kinderen en jongeren, waar deelnemers hun begrip van de wereld kunnen ontwikkelen en hun mogelijkheden, grenzen en aspiraties kunnen ontdekken.
- Volwassenen worden aangezet deel te nemen aan programma’s zoals de Volksuniversiteit van de Vierde Wereld. De basis van deze bijeenkomsten is de erkenning dat de kennis en ervaring van mensen die in armoede leven waarde heeft. Dit type forum creëert een ruimte waar mensen zich vrij kunnen uiten, waardoor nieuwe ideeën, projecten en voorstellen ontstaan.
- Eenmalige programma’s, in samenwerking met verschillende organisaties, b.v. familievakanties, leercampagnes,
Na het verblijf in het centrum, dat kan variëren van een paar maanden tot 4 jaar, moet elk gezin erbuiten gehuisvest worden. Gedurende de 2 jaar na de herhuisvesting blijven het sociale team en het gezinspromotieteam van het centrum met hen werken om hun integratie in de nieuwe omgeving te ondersteunen.
Welke gezinnen worden opgenomen?
Het gezin moet thuisloos zijn, bestaan uit minstens één ouder, en met een kind jonger dan 3 jaar. Tenminste een van de ouders moet een verblijfsvergunning in Frankrijk hebben en het inkomen van het gezin moet lager zijn dan het sociale minimum.
Wie zijn de coaches?
Maatschappelijk werkers, jeugdwerkers, sociale adviseurs, helpers bij gezinsbudgettering, socioculturele begeleiders, administratief personeel, directeurs, enz. Het zijn stagiaires, werknemers in loondienst, volontairs van ATD.
Specifiek aan het programma is de aanwezigheid in de buurt van mensen die ervoor gekozen hebben buren te zijn van gezinnen in grote moeilijkheden. Dit zijn volontairs van ATD of andere gemotiveerde burgers. Deze ‘solidaire buren’ willen de meest kwetsbare gezinnen helpen om zich erkend te voelen door de gemeenschap en ervoor zorgen dat de banden met hun omgeving zo harmonieus mogelijk zijn. Ze worden voor deze opdracht getraind en opgevolgd door ATD Vierde Wereld.
Impact
Alle gezinnen in het centrum worden opnieuw gehuisvest als ze het centrum verlaten.
Bedoeling van het project is ook meer inzicht te krijgen in de situatie van mensen die in aanhoudende armoede leven en langdurig dakloos zijn en te leren hoe mensen in armoede zelf hun moeilijkheden begrijpen en overwinnen. Het project bevordert de deelname van voormalig thuislozen aan seminars, met deelname van overheidsinstanties, verhuurders, huisvestingsmaatschappijen en teams van ATD Vierde Wereld.
Het project heeft de waarde van zijn basisprincipes kunnen aantonen:
- Het belang van een globale aanpak, omdat het leven van de betrokken gezinnen een ondeelbaar geheel vormt waarin onderling verbonden keuzes worden gemaakt. School, cultuur, huisvesting, gezondheid en vriendschap zijn geen losstaande facetten maar onderdelen van het leven in zijn geheel.
- Het belang van werken met gezinnen en niet voor hen.