Het Vlaamse woonbeleid is verdwaald. Joy Verstichele schreef erover in het vorig Vierdewereldblad. Zoals de Klimaatzaak is er nu een Woonzaak. Hugo Beersmans is de woordvoeder. Zijn boek ‘Woonzaak’ is een vrije vertaling van de klacht die is ingediend in Straatsburg.
De feiten
‘Wie een huis huurt, passeert twee keer langs de kassa, niet om te ontvangen maar om te betalen. De huurprijzen stijgen fors door de inflatie en door de slechte staat van de woningen en de hoge energieprijzen moeten huurders voor verwarming extra veel betalen.’ Dat schreef Inge Ghijs in de Standaard van 11 juli, de Vlaamse feestdag. De wooncrisis laat zich al jaren voelen. Er zijn te weinig sociale woningen en op de private huurmarkt zijn goede woningen duur. Woningen van mindere kwaliteit raken vlot verhuurd, voor meer dan ze waard zijn, want er zijn veel gegadigden die er vaak al een lange zoektocht hebben opzitten. De meest kwetsbaren vallen terug op noodopvang, en daar neemt de gemiddelde verblijfsduur toe. De inflatie en de stijgende energieprijzen maken de uitzichtloosheid voor heel wat mensen compleet.
Wonen is grotendeels een Vlaamse bevoegdheid. Geen reden om te feesten. De dialoog heeft niet gewerkt. Meer dan vijftig organisaties die jarenlang de problemen aangekaart hebben stapten naar het Europees Comité voor Sociale Rechten in Straatsburg en dienden een klacht in tegen het Vlaamse woonbeleid.
De fouten
Het is geen klacht tegen deze of gene Vlaamse regering maar wel tegen het volgehouden woonmodel. De focus ligt op eigendomsverwerving, daar gaat het grootste deel van het overheidsgeld naartoe, via subsidies en belastingsverminderingen. Die komen vooral terecht bij hogere inkomensgroepen. Dat de toegang tot een woning er nauwelijks of niet door verbetert, is al in vele wetenschappelijke rapporten aangetoond. Er zijn keuzes nodig die beter aansluiten bij de noden van huishoudens die woonbehoeftig zijn en die op eigen kracht niet in staat zijn hun recht op wonen te realiseren.
De woordvoerder
Hugo Beersmans is de woordvoerder van de Woonzaak en het aanspreekpunt voor de procedure in Straatsburg. Hij was jarenlang de topman van de Vlaamse administratie Wonen. Iemand die zijn vroegere werkgever eens goed het vuur aan het de schenen wil leggen? Misschien wel, maar dan vanuit de onderbouwde overtuiging dat de wooncrisis wél kan opgelost worden.
De schending
Wonen is een grondrecht, opgenomen in de Belgische grondwet en in de Vlaamse Codex Wonen. Zonder kwaliteitsvolle woning en zonder woonzekerheid wordt ook het recht op sociale, juridische en economische bescherming onderuit gehaald. Tegen de achtergrond van het Vlaamse welvaartsniveau worden daarmee ook minstens zes artikels van het Herziene Europees Sociaal Handvest geschonden, waaronder Artikel 30, het recht op bescherming tegen armoede en sociale uitsluiting. Het Handvest wordt niet nageleefd, daarover gaat de klacht.
De uitkomst
Zal de klacht iets opleveren? Niet direct want het Europees Comité kan helemaal niets opleggen, maar het is een gerespecteerde instantie en de uitspraak heeft politiek en moreel gewicht. Daar hopen de indieners op, om dan naar de verkiezingen van 2024 van het woonbeleid een thema te maken waar de volgende jaren hoog op ingezet wordt.
Het inzicht
Het boek ‘Woonzaak’ trekt aan alle draden: het gaat over de woningmarkt en noodeigenaars, over sociale huisvesting en de effecten van de schaarste, over de private huurmarkt, woningkwaliteit en woonzekerheid, over dak- en thuisloosheid. Een heleboel inzichten en resultaten van onderzoek worden helder samengebracht. De knopen worden blootgelegd. Een basis om de weeffouten in het woonbeleid te herstellen.
Hugo Beersmans, ‘Woonzaak’, EPO, 2022.
Recht op wonen – ATD-Vierdewereld
M.T. Poppe