Ik ben Mathilde (26), ik deed een inleefstage bij ATD Vierde Wereld Vlaanderen van november tot eind april. Bij het begin van de stage kreeg ik de kans om met vijf andere Belgische jongeren deel te nemen aan een ‘ontdekkings- en verdiepingsweek’ van ATD Vierde Wereld in Frimhurst, Engeland. Daar hebben we jongeren ontmoet uit Spanje, Ierland, Bulgarije, Zwitserland en Londen. Via gesprekken met mensen die op verschillende manieren en in verschillende landen betrokken zijn maakten we op een intense manier kennis met ATD Vierde Wereld.
Frimhurst family house
De ontdekkingsweek vond plaats in Frimhurst Family House, in Surrey. Dit huis werd oorspronkelijk in de jaren 50 van vorige eeuw gesticht door de Britse overheid als een van de tientallen centra in het land waar arme gezinnen voor hun kinderen moesten leren zorgen. In Frimhurst ontwikkelde de sociaal werker Grace Goodman een aanpak waarbij de waardigheid van mensen werd erkend en het centrum collectief werd bestuurd. Tegenwoordig blijft Frimhurst een vakantiehuis voor gezinnen in armoede uit het Verenigd Koninkrijk, die er aan de drukte van het dagelijks leven kunnen ontsnappen en van de prachtige en bosrijke omgeving kunnen genieten. Dit is mogelijk dankzij het werk en de zorg van Murielle, Mary en Stewart, volontairs van ATD. We ontmoetten ook nog Tish, een gepensioneerde leerkracht die 40 jaar lang veel van haar tijd aan ATD als medestander heeft gegeven. Ze heeft nu bestuurstaken nadat ze door de jaren veel gezinnen ondersteund heeft, vaak zelfs meerdere generaties, ze kent nu de kleinkinderen van mensen die zij toen ontmoette. Wijzelf droegen bij door onderhoudswerk aan het huis, zoals het schilderen van de achtergevel en het opruimen van bladeren op het pad.
Van land naar land
Elke ochtend kregen we van enkele deelnemers een presentatie over ATD in hun land, gevolgd door een gesprek over hoe de plaatselijke werkelijkheid de activiteiten van ATD beïnvloedt. Bijvoorbeeld, in Bulgarije en in Spanje bestaat het team slechts uit vier personen. Beide teams richten zich vooral op activiteiten met kinderen en jongeren, zoals excursies, de straatbibliotheken, huiswerkbegeleiding en discussiegroepen. Ze komen vergelijkbare moeilijkheden tegen in het omgaan met adolescenten die niet of niet regelmatig naar school gaan. We waren verbaasd te horen dat in Bulgarije veel mensen geen identiteitskaart kunnen krijgen, vooral in de Roma-gemeenschap, omdat ze geen vast adres kunnen opgeven. Dit bemoeilijkt hun toegang tot officiële documenten, en instellingen zoals het OCMW bestaan er niet. In Spanje is er wekelijks een bijeenkomst met dakloze mensen. Het team geeft ondersteuning bij praktische dagelijkse administratieve problemen, en probeert in te werken op het beleid. Mistoestanden bij de overheid rond de berekening van het leefloon hadden desastreuze gevolgen voor heel veel mensen. In Zwitserland is er ook een vakantiehuis voor gezinnen, vergelijkbaar met Frimhurst. Daarnaast organiseren ze volksuniversiteiten en straatbibliotheken in Genève en Bazel. In Ierland bestaat het ATD team slechts uit 2 personen en een nieuwe stagiaire, Ruby, die in Frimhurst aanwezig was. Naast regelmatige gezinsbezoeken en diverse activiteiten, maken ze met andere organisaties deel uit van de ‘Add the 10th Alliance’. Die voert campagne om de sociaal-economische status te laten erkennen als tiende discriminatiegrond in de Ierse wetgeving inzake gelijkheid.
Over ATD Verenigd Koninkrijk leerden we meer tijdens ons bezoek aan het ATD-huis in Londen. Diana Skelton (volontaire) gaf een presentatie over Mary Rabagliati, een Engelse volontaire, die een sleutelfiguur was in de eerste internationale ontwikkeling van ATD. Door haar eerlijke persoonlijkheid heeft ze mensen uit alle lagen van de bevolking geïnspireerd om zich te engageren. Ze leefde samen met gezinnen in diepe armoede in Frankrijk, de Verenigde Staten en haar geboorteland, het Verenigd Koninkrijk. Ze stond aan de oorsprong van veel van de relaties van ATD met de Verenigde Naties en Afrika. Haar engagement en passie blijven een inspiratiebron voor jongeren. Tragisch genoeg stierf ze in 1992 op slechts 51-jarige leeftijd. Een van haar verantwoordelijkheden binnen ATD Vierde Wereld was het publiceren van boeken en nieuwsbrieven om het grote publiek bewust te maken van de uitdagingen van extreme armoede. Maar de meeste van haar publicaties waren echter anoniem of vertalingen van wat Wresinski of anderen in het Frans hadden geschreven. Diana Skelton werkt momenteel aan een biografie over deze bijzondere vrouw.
Daarnaast behartigt het team de belangen van gezinnen die te maken hebben met de kinderbescherming. Sociale werkers hebben een mate van beslissingsbevoegdheid om kinderen al dan niet weg te halen uit het gezin. Die interventies zijn soms hard en discriminerend. Een studiegroep verzamelt bewijsstukken en maakt die over aan de Verenigde Naties in de hoop dat er een schending van basis mensenrechten zal worden erkend.
Een ware inspiratiebron
De ontdekkingsweek in Frimhurst was een prachtige en motiverende ervaring. Mensen met een sterk engagement, die luisteren zonder te oordelen en hun tijd en energie inzetten voor anderen, zijn een ware inspiratiebron voor jongeren. Ik hoop dat we in de toekomst blijven samenwerken en de kennis en ervaringen die we delen, kunnen gebruiken om de doelen van ATD Vierde Wereld verder te ondersteunen. Samen hoop ik dat we echt een verschil kunnen maken in de strijd tegen extreme armoede en voor een rechtvaardiger wereld.
Mathilde Lepage