Vakanties voor Engelse gezinnen in armoede
Een plek om tot rust te komen
Als onderdeel van mijn stage in het Brusselse Vierdewereldhuis kreeg ik de kans een driedaagse familievakantie voor gezinnen in armoede te begeleiden in Frimhurst, gelegen op het platteland niet al te ver van Londen. Hier organiseert de Engelse afdeling van ATD Vierde Wereld al een hele tijd soortgelijke vakanties in een mooi, volledig opgeknapt Victoriaans huis met omringend domein. Deze verblijven bieden de mogelijkheid aan gezinnen even op adem te komen, gedenkwaardige momenten onder elkaar te beleven en de andere families beter te leren kennen en te ondersteunen in soortgelijke levenssituaties. Zo zijn er in het huis talrijke ruimtes met elk hun eigen functie: een kamer met gezelschapsspelen, een gezellige huiskamer met televisie, een ruimte voorbehouden voor artistieke workshops,… Op het domein kunnen de kinderen naar hartenlust spelen. De omgeving met haar schilderachtig kanaaltje biedt de ideale gelegenheid voor een rustige familiewandeling.
Weg van alledaagse beslommeringen
Deze diverse ruimten en mogelijkheden vormen een weldoende afwisseling ten opzichte van het dagelijkse leven met al zijn beslommeringen. Een gezin vertelde bijvoorbeeld dat ze in Frimhurst hun eerste gezinsvakantie meemaakten. Vele gezinnen in armoede wonen in te kleine appartementen of studio’s die dikwijls niet in orde zijn (onvoldoende isolatie, vochtschade,…), en lopen soms zelfs het risico zonder enige vorm van proces eruit gezet te worden omdat de eigenaar het woonblok wil verkopen. In Londen is het zeer moeilijk meteen een alternatief te vinden. De huurprijzen op de private markt zijn torenhoog en de wachtlijst voor sociale woningen is veel te lang. Verder vertelde een moeder dat ze soms in haar wijk een sfeer van wantrouwen ervaart. Iemand kan, zo zei ze, van de ene dag op de andere omslaan: ze willen je niet meer zien en negatieve, onware verhalen worden, soms zelfs tegen betaling, achter je rug verteld. Als er een mobiele telefoon onder vrienden verloren is, wordt iedereen aan tafel argwanend als mogelijke dader aangekeken. Verder heeft ze angst haar kinderen buiten te laten omdat er niet zo lang geleden een jongere in haar wijk werd doodgeschoten. Haar kinderen laat ze dan ook enkel onder haar toeziend oog spelen. Ten slotte durft ze de postcode van haar district niet op haar sollicitatiebrief te schrijven. Het zou immers allerhande vooroordelen kunnen opwekken. Kortom, ze mist solidariteit, veiligheid en rust in haar woonomgeving.
De familieband weer aanhalen
Tegen deze achtergrond is het niet zo verwonderlijk dat vele gezinnen Frimhurst als een rustgevende oase beschouwen waarin ze niet voortdurend op hun hoede moeten zijn en er voldoende tijd voor elkaar is. Op deze plek ligt de focus namelijk volledig op de versterking van familiebanden. De omgeving, het grote team en de verschillende workshops en activiteiten dragen hiertoe bij. Tijdens artistieke workshops knutselden de kinderen eenvoudig te maken, pluche en grappig uitziende vogels en probeerden ze allerhande muziekinstrumenten uit. Ook konden de gezinnen echte, exotische vogels bewonderen in Birdworld. En natuurlijk kon de zoektocht naar de paaseieren niet ontbreken.
Alles mag, niets moet
Deze activiteiten werden echter nooit opgelegd. Kinderen konden de workshop beëindigen wanneer ze er genoeg van hadden en vervolgens samen in de tuin gaan spelen. Partners konden zich ook een tijd terugtrekken om gewoon gezellig wat samen te zijn. Op deze manier hadden de families alle ruimte om op hun eigen ritme op adem te komen. De activiteiten boden dus een niet-dwingende ruimte waarin de familieleden elkaar op een hernieuwde manier kunnen ontmoeten en elkaars kwaliteiten verder kunnen ontdekken en bewonderen met een frisse blik die anders al te vaak wordt verduisterd door de zorgen van iedere dag. Ook op school worden de capaciteiten van de kinderen niet altijd erkend. Vaak worden ze immers belachelijk gemaakt omdat ze niet rondlopen met de nieuwste kleding of elektronische snufjes.
Klaar voor een nieuwe start?
Als fotograaf van dienst was ik getuige van talrijke mooie momenten tussen familieleden: een vader die aandachtig met zijn dochtertje speelde, een ondersteunend gesprek onder moeders, een romantisch moment tussen moeder en vader aan de piano,… Vooral dat laatste bleef mij erg bij. De vader had al tien jaar geen piano meer gespeeld. Vroeger kon hij zelfs met zijn ogen dicht een deuntje spelen. Ik merkte bij hem een zeker verlangen naar deze ‘verloren hobby’ op. Deze piano herinnerde hem opnieuw aan dit verleden en gaf hem misschien wel een duwtje in de rug om dit engagement terug op te nemen. Dit moment was een treffende illustratie van de helende werking die Frimhurst op mensen kan hebben.
Wouter Coolen